Jakie są rekomendowane badania prostaty?

Zdrowa prostata – jakie badania może zarekomendować urolog?

Urolog, czyli specjalista od układu moczowo-płciowego, może zalecić odpowiednie badania diagnostyczne w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta. Wśród najczęstszych objawów wskazujących na konieczność przeprowadzenia badań prostaty znajdują się:

trudności w oddawaniu moczu,
częste oddawanie moczu (zwłaszcza w nocy),
osłabiony strumień moczu,
uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza.

Jak wygląda badanie prostaty? Zazwyczaj pierwszym krokiem jest badanie fizykalne, znane jako badanie per rectum (PR), które pozwala lekarzowi ocenić rozmiar, kształt i konsystencję prostaty. W zależności od wyników tego badania oraz innych czynników, takich jak wiek pacjenta, objawy i historia rodzinnego występowania schorzeń prostaty, lekarz może zarekomendować dalsze badania.

Jakie badania na prostatę najczęściej są zalecane? Mogą to być m.in.:

badania krwi, w tym testy PSA (antygenu swoistego dla prostaty),
ultrasonografia transrektalna (USG),
rezonans magnetyczny (MRI),
biopsja prostaty.

Biopsja gruczołu krokowego

Biopsja gruczołu krokowego polega na pobraniu niewielkich próbek tkanki z prostaty, aby przeprowadzić ich dokładną analizę pod mikroskopem. Zwykle zaleca się ją, gdy inne badania, takie jak badanie per rectum (PR) czy poziom PSA (antygenu swoistego dla prostaty) we krwi, wskazują na potencjalne nieprawidłowości. Po przeprowadzeniu biopsji pobrane próbki są badane przez patologa, który ocenia obecność komórek nowotworowych oraz ich agresywność.

Istnieją różne metody przeprowadzania biopsji prostaty, najczęściej stosowane to:

biopsja przezodbytnicza (transrektalna) – odbywa się przy użyciu cienkiej igły, którą wprowadza się do prostaty przez ścianę odbytnicy. Cały zabieg jest zazwyczaj wykonywany pod kontrolą ultrasonografii, co pozwala na dokładne nakierowanie igły na podejrzane obszary gruczołu. W zależności od potrzeb lekarz może pobrać kilka próbek tkanki z różnych miejsc prostaty,
biopsja przezskórna – w tej metodzie igłę wprowadza się przez skórę w okolicy krocza. Ta technika jest mniej powszechna i zazwyczaj stosowana w specyficznych sytuacjach.

Biopsja prostaty jest ogólnie bezpieczna, jednak jak każda procedura medyczna niesie ze sobą pewne ryzyko. Możliwe powikłania to krwawienie, infekcja, a w rzadkich przypadkach problemy z oddawaniem moczu. Czy badanie prostaty boli? Większość mężczyzn odczuwa dyskomfort lub ból podczas zabiegu, dlatego często stosuje się znieczulenie miejscowe.

Badanie krwi prostaty

Badanie prostaty z krwi odnosi się głównie do pomiaru poziomu PSA (antygenu swoistego dla prostaty), który jest białkiem produkowanym przez komórki gruczołu krokowego. Samo badanie PSA jest proste i szybkie. Polega na pobraniu próbki krwi z żyły, zazwyczaj z ramienia, co zajmuje tylko kilka minut. Następnie próbka została przeanalizowana w laboratorium w celu określenia poziomu PSA.

Czy wymagane jest przygotowanie do badania prostaty z krwi? Zazwyczaj zaleca się unikanie intensywnych ćwiczeń fizycznych oraz aktywności seksualnej, ponieważ mogą one tymczasowo podnieść poziom PSA. Sprawdź jednak na stronie laboratorium, czego jeszcze należy wystrzegać się przed badaniem.

Badania PSA prostaty – interpretacja wyników

PSA jest białkiem wytwarzanym przez komórki gruczołu krokowego, które w normalnych warunkach występuje w niewielkich ilościach we krwi mężczyzn. Znaczący wzrost poziomu PSA może wskazywać na problemy z prostatą, w tym na łagodny przerost, zapalenie, a w szczególnych przypadkach na raka prostaty. Test PSA nie wystarczy jednak do postawienia diagnozy raka prostaty, ponieważ interpretacja wyników wymaga uwzględnienia wielu indywidualnych czynników.

Zazwyczaj poziom PSA poniżej 4 ng/ml uznaje się za normalny, jednak ta granica nie jest absolutna.
Niektórzy mężczyźni z poziomem PSA poniżej 4 ng/ml mogą mieć raka prostaty, podczas gdy inni z wyższym poziomem mogą nie mieć nowotworu.

W ostatnich latach w medycynie pojawiły się nowe podejścia do testowania PSA, takie jak pomiar wolnego PSA (fPSA) oraz stosunek PSA do wolnego PSA, które mogą pomóc w lepszej interpretacji wyników i zredukowaniu liczby niepotrzebnie przeprowadzanych biopsji.

Dlaczego warto badać prostatę? Podsumowanie

Regularne badanie prostaty to istotny element profilaktyki urologicznej. Biopsja gruczołu krokowego, choć jest inwazyjna, stanowi złoty standard w diagnostyce raka prostaty. W połączeniu z badaniami krwi, w tym testem PSA, pozwala na dokładną ocenę stanu zdrowia prostaty i podjęcie właściwych kroków w przypadku wykrycia nieprawidłowości. Jest to szczególnie ważne, ponieważ wczesne wykrycie raka prostaty może znacząco zwiększyć skuteczność leczenia i poprawić rokowania.

Bibliografia: