Czym są kamienie nerkowe?
Kamienie nerkowe, inaczej zwane złogami, powstają z minerałów obecnych w moczu każdego człowieka. Jeśli tych substancji jest zbyt wiele, to roztwór staje się przesycony i nie są one w stanie całkowicie się rozpuścić. W efekcie tworzą się mikroskopijne kryształki, które później łączą się ze sobą, powiększając się do coraz większych rozmiarów. Takie złogi są bardzo trudne do wydalenia, dlatego zalegają w nerkach (zazwyczaj w kielichach lub miedniczce nerkowej) i stopniowo się nawarstwiają. Powodują liczne dolegliwości, w tym silny ból i kolkę nerkową. Zdarza się również, że kamienie nerkowe przemieszczają się do dalszych odcinków układu moczowego – moczowodu lub pęcherza, gdzie mogą utknąć i wymagać usunięcia drogą chirurgiczną.
Co powoduje powstawanie kamieni w nerkach?
Kamienie w nerkach powstają z naturalnie występujących w moczu substancji, głównie związków wapnia, szczawianu, kwasu moczanowego lub fosforanów. U zdrowego człowieka zwykle ich stężenie jest na tyle optymalne, że składniki są w naturalny sposób wydalane i nie tworzą złogów. Kiedy jednak styl życia i codzienne menu odbiegają od ideału, praca układu moczowego może zostać zaburzona i prowadzić właśnie do powstawania kamieni nerkowych.
Biorąc pod uwagę względy typowo medyczne, kamienie w nerkach mogą powstawać, gdy występuje u nas m.in.:
- zbyt niskie lub zbyt wysokie pH moczu,
- duże stężenie w moczu substancji kamicorodnych, np.: wapń, kwas moczowy, kwas szczawiowy, cystyna,
- duża gęstość względna moczu,
- małe stężenie substancji o działaniu ochronnym, np. magnezu.
Wskazane wyżej przyczyny kamicy nerkowej mogą mieć różne podłoże, choć najczęściej dolegliwość ta spowodowana jest przez niezdrowe nawyki żywieniowe. Mowa tutaj o spożywaniu dużych ilości produktów pochodzenia zwierzęcego (głównie czerwonego mięsa), piciu zbyt małej ilości płynów czy diecie bogatej w szczawiany (szpinak, szczaw, mocna herbata, botwina).
Bywa jednak, że kamienie nerkowe pojawiają się również u osób prowadzących odpowiedzialny tryb życia. Wówczas przyczyn należy szukać głębiej, bo kamica nerkowa może być pokłosiem dziedzicznych chorób układu moczowego, infekcji bakteryjnych, nadczynności przytarczycy, a nawet gruźlicy i osteoporozy. Do czynników ryzyka powstawania kamieni w nerkach należy także przyjmowanie niektórych suplementów diety (np. dużych dawek wapnia, witaminy D i C) oraz długie przebywanie w gorącym klimacie.
Jakie dolegliwości towarzyszą kamicy nerkowej?
Osoby zmagające się z kamieniami nerkowymi najczęściej skarżą się na:
- kolkę nerkową, czyli bardzo intensywny ból, zlokalizowany w okolicach lędźwiowych i promieniujący w kierunku pęcherza, spojenia łonowego i ud,
- bezmocz lub skąpomocz,
- ból i pieczenie przy oddawaniu moczu.
Kamica nerkowamoże dawać również inne, mniej oczywiste objawy, na pierwszy rzut oka przypominające klasyczną infekcję wirusową lub bakteryjną. Do takich symptomów należą nudności i wymioty, bladość skóry, zimny pot i gorączka.
Co zrobić, żeby nie nabawić się kamicy nerkowej?
Kamienie w nerkach to dolegliwość, która jest nie tylko bardzo nieprzyjemna, ale również ma tendencje do nawracania. Prawdopodobieństwo ponownego ataku kamicy nerkowej w ciągu 10 lat od jej pierwszego wynosi nawet 50%, dlatego też niezwykle ważna jest odpowiednia profilaktyka. Jakie zatem kroki podjąć, aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się kamieni nerkowych? Najważniejsze z nich to:
- dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu,
- rezygnacja z picia wody wysokozmineralizowanej,
- stosowanie diety niskobiałkowej i ubogiej w szczawiany,
- ograniczenie spożycia soli,
- optymalna suplementacja wapnia, witamin, magnezu,
- regularne wykonywanie badań moczu.
Podsumowanie
Kamienie nerkowe tworzą się z substancji, naturalnie występujących w moczu i pojawić się mogą u każdego (więcej na ten temat we wpisie “Jak powstają kamienie nerkowe?”). Na kamicę nerkową i towarzyszącą jej kolkę, ból czy skąpomocz, szczególnie narażone są na nie jednak osoby, które piją zbyt mało płynów i nieprawidłowo się odżywiają. Warto więc zadbać o swoje nawyki, dietę i nawodnienie, aby kamienie w nerkach stały się dla nas mniejszym zagrożeniem.
Źródła:
- https://journals.viamedica.pl/renal_disease_and_transplant/article/view/10432. [dostęp: 11.01.2024]
- https://openin.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=149:vademecum-kamieni-nerkowych&catid=35:postepy-farmacji&Itemid=213. [dostęp: 11.01.2024]
- https://www.proquest.com/openview/1ece74eb387ef665d3a9d526db559eb9/1?pq-origsite=gscholar&cbl=5221235. [dostęp: 11.01.2024]