Profilaktyczne badania urologiczne – kiedy i jak często należy je wykonywać?

Profilaktyka urologiczna polega na regularnej kontroli stanu zdrowia układu moczowo-płciowego, nawet jeśli nie występują żadne niepokojące objawy. Jest to ważne, ponieważ u mężczyzn śmiertelność z powodu nowotworów wynosi więcej niż u kobiet (o 3%), co może wynikać z tego, że panowie są skłonni zgłosić się do lekarza dopiero, jak „coś boli” – niejednokrotnie to zdecydowanie za późno. Natomiast wczesne wykrycie zmian chorobowych znacznie zwiększa szansę na całkowite wyleczenie.

Pierwszym badaniem, które zechce wykonać urolog, niewątpliwie będzie szczegółowy wywiad medyczny, podczas którego zapyta o stan zdrowia, styl życia, przebyte choroby, ewentualne objawy (np. problemy z oddawaniem moczu, ból, zmiany w obrębie jąder) oraz obciążenia rodzinne.

Następnie lekarz wykona badanie fizykalne – oceni narządy płciowe zewnętrzne oraz palpacyjne stan gruczołu krokowego przez odbytnicę. Mimo krępującego charakteru stanowi to podstawę profilaktyki urologicznej, ponieważ pozwala wykryć nieprawidłowości w obrębie prostaty i jąder we wczesnym stadium.

Kolejnym komponentem profilaktyki są badania laboratoryjne i obrazowe:

Wiele profilaktycznych badań urologicznych można wykonać bezpłatnie w ramach NFZ. Jeśli pacjent nie ma objawów, ale chce się przebadać, może poprosić swojego lekarza POZ o skierowanie na oznaczenie PSA z krwi oraz o konsultację urologiczną – zwłaszcza po osiągnięciu określonego wieku lub gdy występują czynniki ryzyka. Także inne podstawowe testy, jak badanie ogólne moczu czy morfologia, są refundowane, jeśli zleci je lekarz w ramach ubezpieczenia.

Jeśli chodzi o badania obrazowe czy bardziej zaawansowane testy (np. rezonans magnetyczny prostaty, biopsja), ich refundacja zależy od wskazań medycznych urologa. Brak natomiast odrębnego powszechnego programu przesiewowego w kierunku raka prostaty finansowanego przez NFZ (takiego jak np. programy badań dla raka piersi czy jelita grubego). Co prawda system opieki medycznej tworzy specjalne pakiety darmowych badań profilaktycznych, ale zarówno ich zakres, jak i grupy beneficjentów ulegają zmianom.

Kiedy więc profilaktycznie udać się do urologa? Odpowiedź zależy od rodzaju schorzenia. Przykładowo mężczyźni od 15. r. ż. powinni raz w miesiącu kontrolować swoje jądra pod kątem wyczuwalnych zgrubień czy guzków. Jeśli cokolwiek zaniepokoi takiego młodego człowieka, ma on prawo zgłosić się do lekarza POZ po skierowanie do urologa. Wcześnie wykryty rak jądra w ponad 90% przypadków jest całkowicie wyleczalny.

Z kolei jeśli chodzi o profilaktyczną kontrolę prostaty, to pierwsza wizyta u urologa może mieć miejsce znacznie później. W przypadku obciążeń rodzinnych lub genetycznych (np. mutacje genetyczne typu BRCA1/2, które zwiększające ryzyko nowotworów, przewlekłe zapalenia gruczołu krokowego itp.) wizyta ta powinna się odbyć ok. 40. r. ż. Specjaliści podkreślają, że najpóźniej od 50. r. ż. każdy mężczyzna powinien rozpocząć regularne kontrole urologiczne pod kątem raka prostaty, bo chociaż szczyt zachorowalności dotyczy 60-latków, to wśród 6 tys. osób, które co roku przegrywają z nim walkę, znajdują się też 40-latkowie.

Standardem profilaktycznych badań urologicznych jest roczna kontrola, szczególnie po 50. r. ż. Oczywiście ustalenie odpowiedniej częstotliwości wizyt urologicznych zależy od wieku, dotychczasowych wyników badań oraz czynników ryzyka konkretnej osoby. Jeżeli badania dają prawidłowe wyniki, lekarz może czasem zasugerować wydłużenie odstępu między badaniami.

Nie tylko szeroko pojęty wstyd i specyficzne nastawienie mężczyzn do wizyt u lekarza mają wpływ na zbyt rzadkie profilaktyczne wizyty u urologa. Niejeden poniżej 40 r. ż. musi wręcz przekonywać lekarza POZ do wystawienia skierowania do urologa lub na PSA. Dodatkowo musi się też liczyć z opiniami typu: „W tym wieku nie ma takich problemów” z ust „specjalistów”. Innych z kolei zniechęca długi czas oczekiwania na profilaktyczną wizytę. Rozwiązaniem i sposobem, aby zadbać o stan swojego układu płciowo-moczowego, okazuje się prywatna placówka urologiczna. Ale którą wybrać? Sprawdź:

Jeśli odpowiedzi są twierdzące, możesz być też pewny, że klinika zadba o dyskrecję, komfortową atmosferę i życzliwe podejście personelu do ciebie (bez osądzania). Przekonaj się o tym sam, wybierając URO.pl.

Profilaktyczne badania urologiczne pozwalają zapobiec wielu poważnym schorzeniom lub wykryć je w fazie, gdy są całkowicie wyleczalne. Dane pokazują jednak, że niewielu mężczyzn się na nie decyduje. Z powodu różnych obaw i przekonań nie jest łatwo udać się do urologa, szczególnie czterdziestolatkowi, jednak warto – to najlepsza inwestycja we własne zdrowie.

Bibliografia