Roponercze – objawy, przyczyny, leczenie

Roponercze to powikłanie wodonercza, czyli stanu, w którym nagromadzony w miedniczce nerkowej mocz zostaje zakażony i przekształca się w ropną treść. Dzieje się tak, gdy dojdzie do utrudnionego odpływu moczu z nerki oraz infekcji bakteryjnej w dolnych drogach moczowych. Zwykle patogeny jelitowe (najczęściej bakterie Escherichia coli, ale też Proteus, Klebsiella i Pseudomonas albo grzyby, np. Candida) wnikają do pęcherza przez cewkę moczową, a następnie infekcja szerzy się przez moczowód do nerki.

Ropień nerki i roponercze należą do poważnych powikłań zakażenia układu moczowego i oba mają związek z nieskutecznym zwalczaniem bakterii, w wyniku czego w nerce gromadzi się ropa. I chociaż roponercze może rozwinąć się z ropnia w nerce, to jednak są to dwa oddzielne stany medyczne, różniące się patogenezą i lokalizacją anatomiczną.

Jak już wspomniano, roponercze rozwija się w wyniku pojawienia się przeszkody w odpływie nerki: najpierw powstaje wodonercze, a następnie dochodzi do zakażenia zatrzymanego moczu. Stąd można powiedzieć, że bezpośrednią przyczyną rozwoju choroby są:

Jednak samo wystąpienie tych czynników nie przesądza o gromadzeniu się ropy w strukturach nerek – roponercze to rzadka choroba. Na ten stan narażone są osoby z upośledzoną odpornością, np. chorzy na AIDS, białaczkę, cukrzycę lub z powodu przyjmowania niektórych leków.

Jakie są objawy roponercza? Symptomy wynikają z ciężkiej infekcji układu moczowego. Dlatego zawsze występuje:

Roponercze częściej powoduje nagłe zaostrzenie z blokadą odpływu moczu, wyciek ropny z moczowodu i powiększenie nerki.

Badania obrazowe pozostają podstawą w diagnostyce roponercza. Dlaczego? Badania laboratoryjne krwi (morfologia, CRP, prokalcytonina, kreatynina), a także badanie ogólne oraz posiew moczu mogą tylko stwierdzić zaburzoną pracę nerek i obecność zakażenia. 

Dla rozpoznania roponercza i oceny zasięgu zmian metodą o najwyższej czułości pozostaje tomografia komputerowa z kontrastem. W przeciwieństwie do USG, które często jest badaniem pierwszego rzutu i może wykazać powiększenie układu kielichowo-miedniczkowego z obecnością hiperechogenicznej zawartości sugerującej roponercze, TK pozwala dokładniej ocenić m.in. pogrubienie ściany miedniczki, obecność zagęszczonej treści, liczne lub mikroropnie oraz ewentualną obecność gazu w układzie moczowym. Dodatkowo tomografia umożliwia ocenę szerzenia się zakażenia do sąsiednich tkanek, takich jak mięsień lędźwiowy czy przestrzeń zaotrzewnowa, co jest istotne dla planowania leczenia.

Tak, pod warunkiem szybkiego wprowadzenia odpowiedniego leczenia i profilaktyki. Utrzymywanie się przeszkody znacząco zwiększa ryzyko nawrotu i stopniowego, przewlekłego uszkodzenia nerki. Dlatego najskuteczniejszym sposobem uniknięcia rozprzestrzenienia się zakażenia jest usunięcie nie tylko samej przeszkody, ale też kontrola przyczyn jej powstawania. Szczególnie powinny mieć to na uwadze osoby ze stwierdzoną kamicą, chorobami pęcherza moczowego lub gruczołu krokowego, długotrwale cewnikowane oraz kobiety (ponieważ statystycznie częściej rozwija się u nich ZUM).

Jednak nawet jeśli nie jest możliwe usunięcie przyczyny, profilaktyka obejmująca dbanie o układ moczowy i odporność organizmu może skutecznie uniemożliwić bakteriom zakażenia struktur nerkowych i moczu. Bardzo ważną rolę odgrywa tutaj codzienne picie płynów w odpowiedniej ilości (a nawet większej). Oczywiście zalicza się do niej też regularna kontrola urologiczna i nefrologiczna.

Czy roponercze jest niebezpieczne? Tak. Nieleczona dolegliwość może szerzyć się do przestrzeni zaotrzewnowych, mięśni, prowadzić do urosepsy i niewydolności nerek. Zwłoka w rozpoznaniu i leczeniu grozi rozwojem urosepsy, szerzeniem się ropnia do przestrzeni okołonerkowych, mięśnia lędźwiowego i miednicy, martwicą brodawek nerkowych, trwałym uszkodzeniem miąższu nerki oraz niewydolnością nerek.

Ważne! Rokowanie przy roponerczu bardzo pogarsza się przy powikłaniach, zwłaszcza jeśli dojdzie do urosepsy i sepsy ze wstrząsem. Bardzo duży wpływ na rokowanie ma szybka diagnostyka, odpowiednia antybiotykoterapia oraz szybkie odbarczenie układu moczowego. 

Roponercze należy do ciężkiej postaci zakażenia układu moczowego, które wymaga szybkiej oceny, ponieważ postęp zakażenia prowadzi do destrukcji nerki i uogólnionej odpowiedzi zapalnej. Opieka urologiczna i kontrola czynników sprzyjających (kamica, cukrzyca, przeszkody w odpływie) minimalizują ryzyko nawrotów i trwałego uszkodzenia nerki.

Bibliografia