Biopsja fuzyjna prostaty – na czym polega?
Biopsja fuzyjna polega na połączeniu obrazów uzyskanych z wieloparametrycznego rezonansu magnetycznego (mpMRI) i ultrasonografii (USG) w czasie rzeczywistym. Wykonuje się ją mężczyznom, u których wyniki poprzednich badań wskazywały na podejrzenie występowania raka prostaty. Podczas zabiegu pobiera się od kilku do kilkudziesięciu próbek, w zależności od liczby wcześniejszych biopsji i liczby podejrzanych obszarów widocznych w rezonansie prostaty. Czas trwania biopsji fuzyjnej wynosi od 20 do 40 minut.
Od 2015 roku Europejskie Towarzystwo Urologiczne (EAU) zaleca, aby każda kolejna biopsja prostaty opierała się na wynikach mpMRI i ewentualnych nieprawidłowościach wykazanych w tym badaniu. Od 2019 roku wytyczne sugerują również wykonanie rezonansu magnetycznego przed pierwszą biopsją.
Jak bolesna jest biopsja fuzyjna prostaty?
Biopsja fuzyjna prostaty jest bezbolesna dzięki znieczuleniu dożylnemu. Po biopsji może pojawić się lekki ból lub uczucie wrażliwości w okolicy odbytu, które zazwyczaj ustępuje po kilku dniach. Możliwe jest także wystąpienie niewielkiego krwawienia z cewki moczowej, odbytu lub obecność krwi w nasieniu. Tego typu objawy są zwykle krótkotrwałe i nie wymagają interwencji lekarza.
Czym różni się biopsja fuzyjna prostaty od zwykłej?
Biopsja fuzyjna prostaty różni się od klasycznej głównie pod względem zastosowanej technologii oraz precyzji diagnostycznej. Przyjrzyjmy się zatem bliżej najważniejszym różnicom między obiema metodami oraz ich wpływowi na skuteczność diagnozy.
Dokładność
W przypadku klasycznej biopsji prostaty próbki tkanki są pobierane w sposób systematyczny, ale losowy, z różnych obszarów gruczołu krokowego, zazwyczaj bez szczegółowej analizy konkretnych zmian. Procedura ta opiera się głównie na badaniu ultrasonograficznym, które nie zawsze jest w stanie precyzyjnie zidentyfikować obszary zmienione chorobowo. Biopsja klasyczna pobiera od 10 do 12 próbek, co może prowadzić do przypadkowego pominięcia małych lub mniej widocznych nowotworów, szczególnie w początkowych stadiach rozwoju choroby.
Z kolei biopsja fuzyjna prostaty wykorzystuje szczegółowe obrazowanie MRI, które dostarcza wyraźnych informacji na temat struktury prostaty oraz lokalizacji podejrzanych zmian. Dzięki fuzji obrazów z rezonansu magnetycznego i USG igła biopsyjna jest precyzyjnie kierowana do konkretnych, zidentyfikowanych na podstawie MRI obszarów, które mogą wykazywać cechy nowotworowe. To sprawia, że biopsja fuzyjna jest bardziej precyzyjna i skuteczna w wykrywaniu raka, zwłaszcza w jego wczesnym stadium.
Obrazowanie
Podstawą diagnostyki w klasycznej biopsji prostaty jest ultrasonografia (USG), która jest dostępna, szybka i łatwa do wykonania, ale jej rozdzielczość jest ograniczona. USG często nie potrafi odróżnić zdrowej tkanki prostaty od zmienionej chorobowo, co utrudnia precyzyjne wykrywanie nowotworów, zwłaszcza małych i zlokalizowanych głęboko w gruczole.
W biopsji fuzyjnej obrazowanie jest znacznie bardziej zaawansowane, ponieważ wykorzystuje się rezonans magnetyczny. MRI oferuje znacznie lepszą rozdzielczość i umożliwia szczegółowe odwzorowanie struktury prostaty, co pozwala lekarzowi zidentyfikować nawet najmniejsze zmiany, które mogłyby zostać pominięte w klasycznej biopsji. Dodatkowo fuzja obrazów MRI i USG w czasie rzeczywistym pozwala na dokładne dopasowanie lokalizacji zmian nowotworowych do miejsca pobierania próbek, co zwiększa trafność i skuteczność badania.
Ryzyko błędnej diagnozy
W klasycznej biopsji prostaty, ze względu na losowy charakter pobierania próbek, istnieje realne ryzyko pominięcia obszarów, w których mogą rozwijać się zmiany nowotworowe. Jeśli rak jest zlokalizowany w trudno dostępnych miejscach, takich jak przednia część prostaty, biopsja klasyczna może nie być wystarczająco skuteczna, co prowadzi do fałszywie negatywnych wyników i opóźnienia diagnozy.
Biopsja fuzyjna zmniejsza to ryzyko dzięki precyzyjnemu ukierunkowaniu pobierania próbek. Obrazy MRI dostarczają szczegółowych informacji o potencjalnie niebezpiecznych zmianach, co pozwala na dokładniejsze i bardziej świadome pobieranie próbek. Dzięki temu minimalizuje ryzyko pominięcia nawet małych lub trudnych do wykrycia guzów, co prowadzi do bardziej dokładnych wyników i skraca czas potrzebny na postawienie właściwej diagnozy.
W czym biopsja fuzyjna prostaty jest lepsza od biopsji klasycznej?
Głównymi korzyściami, jakie oferuje biopsja fuzyjna w porównaniu do klasycznej metody, są:
- Wyższa precyzja pobierania próbek z miejsc, które zostały zidentyfikowane jako podejrzane na podstawie obrazów rezonansu magnetycznego,
- Mniejsze ryzyko powikłań – dzięki większej precyzji biopsja fuzyjna często wymaga pobrania mniejszej liczby próbek niż klasyczna biopsja, co zmniejsza ryzyko powikłań, takich jak krwawienie, infekcje czy ból po zabiegu,
- Lepsza detekcja zmian nowotworowych – biopsja fuzyjna, dzięki połączeniu zaawansowanego obrazowania MRI z USG, pozwala na wykrycie nawet małych i trudno dostępnych zmian nowotworowych, które mogłyby zostać pominięte podczas klasycznej biopsji. Obrazy MRI są znacznie bardziej szczegółowe i pozwalają na lepsze uwidocznienie struktury prostaty oraz ewentualnych patologii. To sprawia, że biopsja fuzyjna jest bardziej efektywna w identyfikacji zmian o niskiej złośliwości,
- Zmniejszenie ryzyka fałszywie negatywnych wyników – tradycyjna biopsja ze względu na losowy charakter pobierania próbek może prowadzić do wyników fałszywie negatywnych, gdy rak nie zostanie wykryty mimo jego obecności w innych obszarach prostaty. Biopsja fuzyjna zmniejsza to ryzyko dzięki precyzyjnemu skierowaniu igły na podejrzane miejsca, co umożliwia dokładniejszą diagnozę i redukuje konieczność powtarzania zabiegu,
- Lepsze planowanie leczenia – dzięki bardziej szczegółowym wynikom biopsji fuzyjnej, lekarze mają lepsze podstawy do planowania leczenia. Wczesne i dokładne wykrycie nowotworu pozwala na precyzyjniejsze określenie stopnia zaawansowania raka oraz dobór optymalnej terapii, co pozwala na skuteczniejsze leczenie i poprawia rokowania pacjentów.
Różnice między biopsją fuzyjną a zwykłą biopsją prostaty – podsumowanie
Wykorzystanie biopsji fuzyjnej prostaty stanowi znaczący postęp w diagnostyce raka prostaty w porównaniu do klasycznej biopsji. Dzięki połączeniu obrazowania z rezonansu magnetycznego z ultrasonografią oferuje ona wyższą precyzję, lepsze wykrywanie nowotworów oraz mniejsze ryzyko powikłań. Nie dziwi więc fakt, że biopsja fuzyjna staje się coraz bardziej preferowaną metodą w diagnostyce raka prostaty, zwiększając skuteczność i komfort dla pacjentów.
Źródła:
1. E.H. Hamoen, M. de Rooij, J.A. Witjes, J.O. Barentsz i inni. Use of the Prostate Imaging Reporting and Data System (PI-RADS) for Prostate Cancer Detection with Multiparametric Magnetic Resonance Imaging: A Diagnostic Meta-analysis. „Eur Urol”. 67 (6), s. 1112–1121, 2015.
2. J.O. Barentsz, J.C. Weinreb, S. Verma, H.C. Thoeny i inni. Synopsis of the PI-RADS v2 Guidelines for Multiparametric Prostate Magnetic Resonance Imaging and Recommendations for Use. „Eur Urol”. 69 (1), s. 41–49, 2016.3.https://pulsmedycyny.pl/medycyna/onkologia/biopsja-fuzyjna-prostaty-bedzie-refundowana-jest-stanowisko-mz/ [Dostęp 02.10.2024 r.]
