Co rozpuszcza kamienie nerkowe?

Kamica nerkowa to choroba, w której w nerkach powstają złogi (kamienie). Gdy kamień jest na tyle duży, że wypełnia miedniczkę nerki lub blokuje odpływ moczu, dochodzi do powiększenia narządu oraz wzrostu ciśnienia, co objawia się silnym bólem w okolicy lędźwiowej promieniującym do pachwin i podbrzusza – to właśnie atak kolki nerkowej.

Ważne! Jeżeli kolce nerkowej towarzyszy krwiomocz, niemożność jego oddania, nudności i wymioty, gorączka należy natychmiast udać się do lekarza.

Zdrowy organizm skutecznie przeciwdziała tworzeniu się złogów, jednak czasami substancje chemiczne wytrącane podczas filtracji krwi zaczynają agregować. Niewątpliwie pośrednio wpływają na to dieta i nawyki, które zaburzają metabolizm tych związków. 

Zmiany w jadłospisie i trybie życia dają szansę na rozpuszczenie kamieni nerkowych (zarówno w ramach profilaktyki, jak i leczenia zachowawczego). Trzeba jednak pamiętać, że nie w każdym przypadku jest to możliwe. U 80% chorych na kamicę nerkową stwierdza się nierozpuszczalne złogi złożone ze szczawianu wapnia (rzadziej fosforu), do powstania których przyczyniają się różne choroby nabyte (gruźlica, sarkoidoza, chłoniaki) i genetyczne (Drabczyk, 2022). Tylko w przypadku, gdy etiologia kamieni wapniowych wiąże się z dietą, można próbować zahamować ich wzrost i ułatwić organizmowi ich wydalenie poprzez:

Niestety, tylko złogi moczanowe związane z zaburzonym metabolizmem puryn można skutecznie rozpuścić w środowisku alkalicznym wywołanym podawaniem cytrynianu potasu lub sodu albo wodorowęglanu sodu.

Oczywiście w warzywach i owocach nie znajdziemy „czystego” cytrynianu potasu czy wodorowęglanu sodu. Związki te w formie handlowej (suplementy, leki) są po prostu ekstrahowane lub syntetyzowane. Natomiast niektóre rośliny zawierają ich „prekursory”, czyli formy kwasów organicznych (np. cytrynowy, jabłkowy, winowy), które organizm może przekształcać do cytrynianów czy wodorowęglanów i w ten sposób alkalizować mocz. Należą do nich:

Rozpuszczanie złogów moczanowych naturalnymi metodami jest bezpieczne tylko po wcześniejszej analizie chemicznej „urodzonego” kamienia. Dodatkowo należy to robić pod kontrolą lekarza i kontrolować pH moczu, aby nie powodować rozwoju kamieni szczawianowo-wapniowych oraz szczawianowo-fosforowych.

Aby ułatwić pozbycie się kamienia wraz z moczem i jego rozpuszczenie, niezbędne jest picie 3-4 litrów płynów na dobę (Drabczyk, 2022). I nic dziwnego, skoro brak odpowiedniego nawodnienia zwiększa ryzyko powstania złogów. A co pić, żeby rozpuścić kamienie w nerkach i ułatwić ich wydalenie?

Jeżeli kamień jest niewielki i objawy nie są bardzo dokuczliwe, urolodzy często zalecają leczenie zachowawcze. Połączenie farmakoterapii (leki zmniejszające poziom kwasu moczowego we krwi, leki przeciwbólowe i rozkurczowe, NLPZ lub opioidy oraz α-blokery) z naturalnymi metodami i intensywnym nawadnianiem zwiększają prawdopodobieństwo samoistnego wydalenia kamieni w okresie 4-6 tygodni (Myśliwiec, 2018). Jednak gdy nie przynosi to efektów albo kamienie mają powyżej 10 mm, konieczne okazują się metody zabiegowe i chirurgiczne.

Kamienie nerkowe to powszechne zjawisko, które często rozwija się bez objawów. Kiedy dojdzie do kolki, można próbować rozpuszczać niewielkie złogi z kwasu moczowego naturalnymi metodami. Należy jednak zachować ostrożność, ponieważ nadmierne spożycie cytrynianów, wapnia i potasu oraz zmniejszenie pH moczu przyczynia się do powstania innych rodzajów złogów. Ponadto w przypadku twardszych lub większych kamieni niezbędne jest leczenie urologiczne. Nie warto więc zwlekać z konsultacją lekarską, ponieważ zatrzymanie moczu przez kamień prowadzi do poważnych dolegliwości, a nawet może skończyć się ogólnoustrojowym zakażeniem.

Bibliografia