Co to jest wazektomia i jak przebiega zabieg?

Wazektomia to prosty, chirurgiczny zabieg, który zapewnia mężczyznom trwałą antykoncepcję. Polega na przecięciu lub podwiązaniu nasieniowodów, czyli przewodów transportujących plemniki z jąder do ejakulatu. Dzięki temu w spermie mężczyzny nie ma plemników, co uniemożliwia zapłodnienie. Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym i trwa zazwyczaj od 15 do 30 minut, co sprawia, że jest nie tylko skuteczny, ale także mało inwazyjny.

Zabieg wazektomii może być wykonany na dwa sposoby: metodą klasyczną lub techniką bez skalpela (no-scalpel vasectomy). 

Czy wazektomia jest bezpieczna? Oba sposoby przeprowadzenia zabiegu są równie skuteczne i bezpieczne, ale metoda no-scalpel wiąże się z mniejszym ryzykiem powikłań i krótszym czasem rekonwalescencji.

Choć wazektomia jest uznawana za trwałą metodę antykoncepcji, istnieje możliwość jej odwrócenia za pomocą zabiegu rewazektomii. Polega on na ponownym połączeniu przeciętych wcześniej nasieniowodów, co przywraca ich drożność i pozwala na transport plemników. Jednak skuteczność takiego zabiegu zależy od czasu, który upłynął od wazektomii, wieku pacjenta czy techniki zastosowanej podczas pierwszego zabiegu. Najlepsze wyniki osiąga się, gdy rewazektomia jest wykonywana w ciągu kilku lat od wazektomii. Z czasem szanse na powodzenie maleją, ponieważ w organizmie mogą powstać przeciwciała skierowane przeciwko plemnikom.

Wazektomia jest jedną z najefektywniejszych metod antykoncepcji, osiągając wskaźnik skuteczności na poziomie ponad 99%. Oznacza to, że ryzyko nieplanowanej ciąży po przeprowadzeniu prawidłowego zabiegu jest znikome. Dzieje się tak, ponieważ przecięcie i podwiązanie nasieniowodów skutecznie uniemożliwia plemnikom dostanie się do ejakulatu. Jednak pełna skuteczność wazektomii nie jest natychmiastowa. Po zabiegu w nasieniowodach mogą znajdować się plemniki, które zostały tam przed przecięciem przewodów. Z tego powodu konieczne jest stosowanie dodatkowej antykoncepcji przez około 8–12 tygodni lub do momentu wykonania testu nasienia (tzw. spermogram) potwierdzającego brak plemników. 

Warto zaznaczyć, że skuteczność wazektomii zależy również od precyzji wykonania. Dlatego tak istotne jest, aby zabieg przeprowadził doświadczony lekarz specjalista. W sporadycznych przypadkach może dojść do naturalnego zrostu nasieniowodów, co przywraca drożność i potencjalnie zmniejsza skuteczność zabiegu. Takie sytuacje są jednak niezwykle rzadkie.

Zapoznaj się z zaleceniami po zabiegu wazektomii.

Decyzja o wykonaniu wazektomii powinna być poprzedzona szczegółową konsultacją medyczną, podczas której specjalista oceni ogólny stan zdrowia i przeanalizuje potencjalne ryzyko. Niektóre stany zdrowotne mogą wykluczyć możliwość wykonania wazektomii. Do najczęstszych przeciwwskazań należą:

Po wazektomii mogą pojawić się przejściowe dolegliwości, które zazwyczaj ustępują w ciągu kilku dni lub tygodni. Do najczęstszych skutków ubocznych należą:

Jeśli po zabiegu wystąpią objawy takie jak silny ból, nasilający się obrzęk, wysoka gorączka lub wydzielina z rany, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. 

Jednym z najczęstszych mitów dotyczących wazektomii jest obawa, że zabieg wpłynie na erekcję, poziom testosteronu lub przyjemność seksualną. W rzeczywistości wazektomia nie ma wpływu na poziom hormonów, libido ani zdolność do odczuwania satysfakcji podczas współżycia. Mężczyźni po wazektomii mogą prowadzić pełne życie intymne, a niektórzy zgłaszają nawet poprawę komfortu psychicznego związaną z brakiem konieczności stosowania dodatkowej antykoncepcji.

W Polsce ceny zabiegu wahają się od około 2000 do 4000 zł, w zależności od miejsca jego wykonania. Choć koszt wazektomii może wydawać się wysoki, warto pamiętać, że jest to jednorazowy wydatek. W porównaniu do kosztów innych metod antykoncepcji, takich jak tabletki hormonalne czy prezerwatywy, zabieg wazektomii w dłuższej perspektywie okazuje się bardziej opłacalny.

W Polsce wazektomia nie jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), ponieważ jest traktowana jako procedura o charakterze planowym i związana jest z indywidualnymi decyzjami pacjenta dotyczącymi antykoncepcji. Dlatego pacjent musi pokryć pełne koszty zabiegu z własnej kieszeni.

Wazektomia jest w pełni legalnym zabiegiem w Polsce i wielu innych krajach na świecie. Nie istnieją żadne przepisy prawne, które zakazywałyby jej wykonywania, jednak decyzja o poddaniu się temu zabiegowi musi być świadoma i dobrowolna. Mężczyzna, który chce przejść wazektomię, musi wyrazić na to pisemną zgodę, co jest standardową procedurą w przypadku każdej interwencji medycznej.

Decyzja o wazektomii to poważny krok, który wymaga przemyślenia i świadomego wyboru. Dla wielu mężczyzn zabieg jest idealnym rozwiązaniem, szczególnie jeśli szukają skutecznej i wygodnej metody antykoncepcji. Jeśli jesteś gotowy na trwałą zmianę w swoim życiu, wazektomia może być krokiem w kierunku większej swobody i komfortu.

Bibliografia: