Kamica nerkowa (moczowa) w ciąży – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Kamica nerkowa w ciąży dotyka około 1 na 1500 ciężarnych kobiet. Najczęściej występuje w drugim i trzecim trymestrze, kiedy dochodzi do zwiększenia objętości układu kielichowo-miedniczkowego oraz utrudnienia odpływu moczu. Rosnąca macica może uciskać moczowody, co w połączeniu z fizjologicznym zwiększeniem stężenia niektórych związków w moczu sprzyja powstawaniu kamieni.

Choć dolegliwość występuje rzadko, nie należy jej bagatelizować. Objawy mogą przypominać inne ciążowe niedogodności, co utrudnia szybką diagnozę. Jednak brak leczenia wiąże się z ryzykiem powikłań, takich jak zakażenia czy przedwczesny poród, dlatego nie wolno ich ignorować.

Zmiany hormonalne i mechaniczne zachodzące w ciele kobiety wpływają na układ moczowy.

Czasami kamienie istniały już przed ciążą, ale dopiero teraz dają o sobie znać. Z tego powodu objawy często nasilają się w drugiej połowie ciąży, kiedy rosnąca macica zaczyna silniej uciskać na moczowody. Warto również podkreślić, że zwiększone zapotrzebowanie na witaminę D i wapń, często suplementowane w ciąży, może w niektórych przypadkach przyczynić się do wzrostu ryzyka powstawania złogów.

Najbardziej charakterystycznym objawem jest nagły, silny ból w okolicy lędźwiowej, często promieniujący do pachwiny lub podbrzusza. Może być jednostronny i występuje niezależnie od aktywności. Towarzyszą mu często nudności, wymioty i ogólne osłabienie. Mocz staje się mętny, czasem z widoczną domieszką krwi. U niektórych kobiet pojawia się gorączka, co sugeruje współistniejące zakażenie układu moczowego.

Objawy te łatwo pomylić z innymi dolegliwościami ciążowymi, takimi jak skurcze przepowiadające, bóle więzadeł czy infekcje intymne. Dlatego tak ważne jest, by przy silnym bólu pleców lub podbrzusza skonsultować się z lekarzem. Często pomijanym, ale istotnym objawem jest częstomocz połączony z uczuciem niepełnego opróżnienia pęcherza, który może wskazywać na przeszkodę w drogach moczowych.

Kobieta z objawami kolki nerkowej w ciąży powinna zostać szybko oceniona przez lekarza. Bezpieczne w ciąży badanie USG może wykazać obecność kamieni, zastój moczu lub rozszerzenie miedniczek nerkowych. Dodatkowo wykonuje się analizę moczu oraz badania krwi – szuka się podwyższonych wskaźników stanu zapalnego oraz ocenia funkcję nerek. W bardziej skomplikowanych przypadkach lekarz może zdecydować o wykonaniu rezonansu magnetycznego.

Leczenie zależy od nasilenia objawów oraz lokalizacji i wielkości kamienia. W wielu przypadkach wystarczają metody zachowawcze, czyli nawodnienie, odpoczynek i obserwacja. Zdarza się, że drobny kamień samoistnie przesuwa się do pęcherza i zostaje wydalony z moczem.

W przypadku infekcji konieczne bywa włączenie antybiotyku, zawsze dobranego do wyników posiewu moczu i bezpiecznego dla płodu. Przy nasilonych objawach, hospitalizacji i konieczności intensywniejszego leczenia, można zastosować dożylne nawodnienie oraz monitorowanie funkcji nerek i stanu płodu.

W łagodnych przypadkach pomocne są ciepłe okłady na okolicę lędźwiową, odpoczynek w pozycji kolankowo-łokciowej oraz picie większej ilości wody. Niektóre napary ziołowe (np. z pokrzywy lub żurawiny) mogą wspierać drogi moczowe, ale ich stosowanie trzeba omówić z lekarzem. Czasem wykorzystuje się też łagodne preparaty ziołowe w pastach lub herbatkach dostępnych w aptekach, jednak bezpieczne dawkowanie również musi być potwierdzone przez specjalistę.

Dieta odgrywa dużą rolę w profilaktyce i leczeniu kamicy.

W większości przypadków przebieg choroby jest łagodny. Jednak brak leczenia lub nadkażenie układu moczowego mogą prowadzić do poważnych powikłań. Należą do nich odmiedniczkowe zapalenie nerek, a w skrajnych przypadkach urosepsa. Może dojść również do przedwczesnych skurczów macicy i porodu przed terminem.

Szybka diagnostyka i bezpieczne leczenie pomagają zminimalizować ryzyko. Większość kobiet z kamicą nerkową w ciąży może urodzić naturalnie i bez komplikacji. W przypadkach bardziej złożonych możliwe jest czasowe założenie cewnika moczowodowego (stentu), który odbarcza nerkę i pozwala na spokojne kontynuowanie ciąży aż do porodu w terminie.

Poniżej znajdziesz kilka dodatkowych wyjaśnień, o które często pytają przyszłe mamy.

Kamica moczowa w ciąży to wymagająca sytuacja, ale nie musi oznaczać komplikacji. Kluczowa jest szybka diagnoza, bezpieczne leczenie i współpraca z lekarzami. Przyszła mama powinna reagować na każdy sygnał organizmu i nie bagatelizować bólu w okolicy nerek. Nawodnienie, dieta i czujność to najlepsze wsparcie dla zdrowia w tym szczególnym okresie. Po zakończeniu ciąży warto kontynuować obserwację układu moczowego i, jeśli trzeba, zaplanować usunięcie złogów, by zmniejszyć ryzyko nawrotu w przyszłości.

Bibliografia: