Krioablacja – na czym polega zabieg i co warto o nim wiedzieć?

Czym jest krioablacja?

Rozwój nowoczesnych metod obrazowania sprawił, że wzrasta zainteresowanie technikami leczenia o minimalnej inwazyjności, takimi jak zabiegi endoskopowe, artroskopia, skleroterapia, ablacja czy krioablacja. Ta ostatnia procedura polega na wymrażaniu nieprawidłowych komórek za pomocą gazu kriogenicznego, np. azotu (może chodzić o źródła arytmii, guzy nowotworowe czy generatory bólu przy zwyrodnieniach kostno-stawowych). W zależności od choroby czy umiejscowienia patologii gaz zostaje wtłoczony do organizmu za pomocą cienkiej sondy (igły) z dostępu chirurgicznego (otwartego lub laparoskopowego) albo przezskórnie.

Czy krioablacja jest bolesna? To zależy od sposobu wprowadzenia kriosondy, ale z reguły to metoda dużo mniej inwazyjna i bolesna niż tradycyjna operacja. W niektórych przypadkach (np. przy przezskórnej krioablacji guza nerki) po zabiegu zostaje zaledwie kilka niewielkich ranek na skórze, a nie rozległa blizna po cięciu chirurgicznym. Co dzieje się z guzem po krioablacji? Martwe tkanki ulegają wchłonięciu przez organizm, a przylegające do niego zdrowe obszary pozostają nienaruszone.

Ablacja a krioablacja – na czym polega różnica?

Czym się różni krioablacja od ablacji? W obu metodach chodzi o zniszczenie chorych komórek lub tkanek i maksymalną ochronę zdrowych. Krioablacja wykorzystuje do tego chłodzenie (wymrażanie) tkanek, a ablacja – niszczenie ich za pomocą energii cieplnej (np. prądu o częstotliwości radiowej).

Kiedy stosuje się krioablację?

Jakie choroby można leczyć za pomocą krioablacji?

Arytmie, np. częstoskurcze komorowe i nadkomorowe, trzepotanie przedsionków, migotanie przedsionków, a nawet niektóre komorowe zaburzenia rytmu serca. Najtrudniej leczeniu ablacją poddaje się złożone przedsionkowe zaburzenia, w których rytm jest nieregularny i nieprzewidywalny, oraz utrwalone migotanie przedsionków – ze względu na liczne zwłóknienia.
Guzy nowotworowe, np. wątroby, nerek, płuc, prostaty i piersi, a także mięsaki i guzy opłucnowe, do których można dostać się przez klatkę piersiową z ominięciem płuca. Dr n. med. Tomasz Sędziak, Specjalista Małoinwazyjnej Chirurgii Onkologicznej, stwierdził, że krioablację można wykonać praktycznie przy każdym guzie nowotworowym umiejscowionym w narządach, w których nie istnieje duże prawdopodobieństwo ich uszkodzenia czy powikłań (np. nie da się tego zrobić w przypadku raka trzustki) [1].
Przewlekłe bóle w chorobach zwyrodnieniowych kręgosłupa.
Uśmierzanie bólu w leczeniu paliatywnym, szczególnie przy przerzutach do kości – i to również u pacjentów obciążonych wieloma chorobami i bardzo wysokim ryzykiem zabiegów wymagających znieczulenia ogólnego.

Jakie są przeciwwskazania do krioablacji?

Mimo licznych zalet krioablacji, zabiegu nie da się przeprowadzić w każdej sytuacji. Jeśli chodzi o leczenie zaburzeń rytmu serca, przeciwwskazaniem jest skrzeplina w lewym przedsionku, niewyrównana niewydolność serca, niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego i udar mózgu oraz ciąża. Szczególną ostrożność należy też zachować przy kwalifikacji pacjentów po 80. roku życia. Z kolei w przypadku guzów nowotworowych przeciwwskazania do krioablacji mogą wynikać z wielkości guza (np. guz nerki większy niż 4 cm), jego rodzaju czy umiejscowienia. Lekarz zawsze podejmuje decyzję o zaleceniu konkretnej terapii po uwzględnieniu indywidualnej sytuacji pacjenta.

Krioablacja – powikłania

Czy krioablacja jest bezpieczna? Tak, choć oczywiście istnieje ryzyko pewnych powikłań, jak przy każdym inwazyjnym sposobie leczenia. Najczęstsze powikłania po krioablacji serca to:

Tamponada serca (przedostanie się krwi lub płynu do worka osierdziowego),
Udar mózgu,
Zwężenie żyły płucnej,
Bóle głowy w ciągu kilku lub kilkunastu godzin.

Do rzadszych powikłań należą:

Porażenie nerwu przeponowego,
Przetoka przedsionkowo-przełykowa,
Rozwój trzepotania przedsionków w ciągu kilku lat po zabiegu.

Po krioablacji guzów nowotworowych może pojawić się m.in.:

Ból w narządzie,
Krwawienie,
Infekcja,
Urazy okolicznych narządów (np. jelit),
Uraz termiczny skóry w miejscu wprowadzenia kriosondy,
Przetoka,
Zaburzenia erekcji (dość częste powikłanie krioablacji guza prostaty).

Czego nie wolno po krioablacji, czyli rekonwalescencja po zabiegu

Po krioablacji pacjenci zazwyczaj szybko wracają do zdrowia i sprawności – większość może wyjść ze szpitala już następnego dnia po zabiegu. Potem przez jakiś czas trzeba oszczędzać organizm, nie uprawiać intensywnych sportów ani nie dźwigać ciężkich przedmiotów. Ważna jest również regularna zmiana opatrunków i pielęgnacja ran pooperacyjnych.

Krioablacja – gdzie w Polsce wykorzystuje się tę metodę leczenia?

Czy krioablacja jest refundowana? W przypadku wskazań medycznych krioablację serca i niektórych guzów nowotworowych można wykonać na NFZ. Przeprowadza ją coraz więcej placówek medycznych, choć pod względem liczby wykonywanych zabiegów Polsce daleko jeszcze do takich krajów, jak Wielka Brytania (zwłaszcza w leczeniu onkologicznym).

A ile kosztuje zabieg krioablacji prywatnie? Koszt wynosi od kilku do kilkunastu tysięcy złotych i zależy od wielu czynników, np. lokalizacji zmiany, zastosowanej technologii, stopnia skomplikowania zabiegu itp.

Krioablacja – podsumowanie

Krioablacja zyskuje w środowisku medycznym coraz większe uznanie jako małoinwazyjna i bezpieczna alternatywa dla klasycznych operacji. Do największych zalet krioablacji należy niskie ryzyko powikłań oraz krótki czas hospitalizacji i rekonwalescencji. Oczywiście metoda ma przeciwwskazania i ograniczenia, dlatego przed jej wykonaniem zawsze wymagana jest konsultacja lekarska. Zabieg umożliwia jednak skuteczne leczenie m.in. arytmii i nowotworów oraz poprawia komfort życia pacjentów paliatywnych.

Bibliografia