Nietrzymanie moczu u mężczyzn – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Oddawanie moczu to proces fizjologiczny, który składa się z kilku etapów:

Nietrzymanie moczu u mężczyzny (NTM) pojawia się, gdy dojdzie do nieprawidłowości na którymś z tych etapów. Według WHO inkontynencja to każdy, niezależny od woli epizod wycieku moczu z pęcherza. W zależności od rodzaju i przyczyny dolegliwości ilość moczu i częstotliwość mikcji się różnią. Częstość występowania nietrzymania moczu u mężczyzn w młodym wieku to 3-5%, a u starszych – 11-34% (Ciepiela i wsp., 2024). Ryzyko zaburzenia wzrasta z wiekiem (poziom 33-34% dotyczy mężczyzn w wieku ponad 80 lat) (Drabczyk, 2022).

Zasadniczo wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje męskiego NTM:

Oprócz tego Międzynarodowe Towarzystwo Kontynencji (ICS) podaje inne rodzaje NTM, np. nocne nietrzymanie moczu u mężczyzn (nokturia), NTM z przepełnienia, pozazwieraczowe, ciągłe czy zależne od różnych czynności. Jeśli zaś chodzi o nasilenie dolegliwości, wyróżnia się ciężkie, średnie, lekkie i kropelkowe nietrzymanie moczu u mężczyzn (pojemność moczu mimowolnie oddanego w ciągu 4 godzin to od 300 ml do kilku kropli).

Co powoduje nietrzymanie moczu u mężczyzn? Przyczyny NTM u panów są bardzo różnorodne:

Lekarzem, do którego należy się udać przy nietrzymaniu moczu, jest urolog (ewentualnie lekarz POZ). W czasie konsultacji specjalista przeprowadzi wywiad, zbada prostatę, penisa i układ nerwowy, a także wykona badanie USG narządu rodnego i pęcherza (wypełnionego i po opróżnieniu). Oprócz tego zaleci wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych (analiza moczu, morfologia).

Jeśli istnieje podejrzenie, że problem z nietrzymaniem moczu u mężczyzn ma związek z zaburzeniem funkcjonowania prostaty, przeprowadza się dodatkową diagnostykę:

Jak leczyć nietrzymanie moczu u mężczyzn? Terapia zależy od przyczyny. Jeśli to np. zapalenie pęcherza, choroby prostaty czy zaburzenia neurologiczne, należy się nimi zająć w pierwszej kolejności. A kiedy trzeba wybrać się do lekarza? Jak najszybciej. Nietrzymania moczu u mężczyzn nie należy bagatelizować. Dolegliwość poddana leczeniu na wczesnym etapie może się całkowicie cofnąć! Poza tym do lekarza należy udać się natychmiast, jeśli wystąpią dodatkowe objawy:

Farmakoterapia jest jedną z metod leczenia NTM, zwłaszcza w przypadkach nadreaktywności pęcherza. Stosuje się leki antycholinergiczne, które zmniejszają skurcze pęcherza (oksybutynina, tolterodyna, solifenacyna, darifenacyna, fezoterodyna) oraz β-3 agonistów, które relaksują mięśnie pęcherza, zwiększając jego pojemność (mirabegron). W przypadku przerostu gruczołu krokowego, mogącego prowadzić do NTM, stosuje się leki blokujące receptory α-adrenergiczne ułatwiające odpływ moczu (tamsulosyna, alfuzosyna, doksazosyna, terazosyna, prazosyna).

Rehabilitacja odgrywa dużą rolę w leczeniu NTM, szczególnie gdy problem wynika z osłabienia mięśni dna miednicy lub przebytych operacji, np. prostatektomii. Ćwiczenia na nietrzymanie moczu u mężczyzn obejmują m.in. wzmacnianie mięśni Kegla oraz trening pęcherza, czyli wypracowanie nawyku regularnego oddawania moczu i stopniowe zwiększanie odstępów między mikcjami (pod okiem fizjoterapeuty urologicznego).

NTM u mężczyzn można leczyć operacyjnie, zwłaszcza w przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą wystarczających efektów. Najczęściej stosuje się:

W leczeniu NTM stosuje się inne metody, m.in. neuromodulację nerwów krzyżowych (w ciężkich postaciach nietrzymania moczu). To procedura z pogranicza terapii zachowawczej i zabiegowej, która wymaga implantacji elektrody oraz stymulatora. Metoda została wprowadzona do koszyka świadczeń gwarantowanych w Polsce w 2019 roku i jest dostępna w wybranych placówkach medycznych.

Najważniejszym „domowym” sposobem na NTM u mężczyzn jest zmiana stylu życia:

Poniżej znajdziesz wyjaśnienie kilku dodatkowych kwestii związanych z inkontynencją u mężczyzn.

Nietrzymanie moczu u mężczyzn może mieć różne przyczyny i to do nich należy dopasować leczenie (farmakoterapię, ćwiczenia, zmiany w stylu życia). Wczesna diagnoza i wdrożenie odpowiednich metod terapii znacząco poprawiają jakość życia chorych, a nawet dają szansę na całkowite wyzdrowienie.

Źródła