Pęcherz nadreaktywny – co to jest, przyczyny, leczenie

Pęcherz nadreaktywny (ang. overactive bladder, OAB) to zespół objawów związanych z zaburzeniem funkcji magazynowania moczu. Dolegliwość wiąże się z nieprawidłową aktywnością mięśnia wypieracza, który kurczy się mimo niewielkiego wypełnienia pęcherza. Mechanizm ten zaburza naturalny rytm oddawania moczu i bywa źródłem dużego stresu.

Zrozumienie przyczyn nadreaktywności pęcherza to pierwszy krok w doborze odpowiedniego leczenia. Choć u części pacjentów nie udaje się jednoznacznie wskazać źródła problemu, u innych czynniki te są jasno zdefiniowane.

Do najczęstszych przyczyn należą:

Nie bez znaczenia pozostają również czynniki psychogenne, jak stres czy nerwica. A jeżeli dany przypadek OAB nie ma wyraźnej przyczyny, mówimy wtedy o postaci idiopatycznej.

Jakie są objawy nadreaktywnego pęcherza? Przede wszystkim parcie naglące. Towarzyszą mu też inne symptomy, które bywają uciążliwe i mają wpływ na wiele aspektów życia codziennego:

Nasilenie objawów pęcherza nadreaktywnego może się zmieniać w zależności od pory dnia, przyjętych płynów czy stanu emocjonalnego.

Rozpoznanie pęcherza nadreaktywnego może być skomplikowane. Opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim i wykonaniu serii badań, które mają na celu wykluczenie innych chorób. Podejście diagnostyczne powinno być kompleksowe, ponieważ objawy OAB mogą przypominać inne schorzenia urologiczne.

Proces diagnostyczny zazwyczaj rozpoczyna się w gabinecie lekarza rodzinnego, który na podstawie zgłaszanych objawów i badania fizykalnego kieruje pacjenta na dalsze testy. Lekarz może też poprosić o prowadzenie tzw. dzienniczka mikcji, w którym należy notować godziny oddawania moczu oraz jego objętość i zazwyczaj zleca:

Jak już wspomniano, wstępną ocenę objawów może przeprowadzić lekarz rodzinny. W przypadku potrzeby dalszej diagnostyki warto zwrócić się do urologa (u kobiet także do ginekologa).

Terapia zespołu pęcherza nadreaktywnego obejmuje różne elementy, m.in. zmianę stylu życia, techniki behawioralne, farmakologiczne oraz interwencje zabiegowe.

Leki przepisywane przez lekarza mają na celu zmniejszenie aktywności mięśni pęcherza i złagodzenie objawów. Warto pamiętać o możliwości występowania działań niepożądanych, zwłaszcza u osób starszych. Wykorzystuje się m.in. leki antycholinergiczne (np. solifenacyna) oraz mirabegron. U kobiet po menopauzie pomocna bywa terapia estrogenowa.

Jak uspokoić nadreaktywny pęcherz? Dobre nawyki często poprawiają komfort pacjenta z OAB i pozwalają ograniczyć częstotliwość mikcji. Zmiana stylu życia to podstawa i obejmuje, chociażby:

Niektórzy pacjenci szukają także naturalnych sposobów na leczenie pęcherza nadreaktywnego, w tym leczenia ziołami. Choć terapia ziołowa nie zastępuje leczenia farmakologicznego, może wspierać cały proces, dlatego czasami warto z niej skorzystać. Najczęściej wykorzystywane są:

Trzeba w tym miejscu podkreślić, że „naturalne” nie jest równoznaczne z „całkowicie bezpieczne” albo „pozbawione przeciwwskazań”. Niektórych ziół nie powinny stosować np. osoby starsze, przyjmujące inne leki lub z chorobami współistniejącymi. Leczenie ziołami zawsze warto skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.

Niektóre osoby wymagają bardziej zaawansowanych metod leczenie pęcherza nadreaktywnego. Zabiegi inwazyjne są zwykle zarezerwowane dla pacjentów, u których inne formy leczenia nie przyniosły efektu. Jeśli inne metody zawiodą, stosuje się:

U niektórych pacjentów pęcherz nadreaktywny pojawia się po infekcji dróg moczowych. Choć tego rodzaju nadreaktywność najczęściej bywa przejściowa, może się utrzymywać nawet przez jakiś czas po wyleczeniu zakażenia. W takich przypadkach warto obserwować częstotliwość mikcji, wykonać kontrolne badania moczu oraz USG i omówić dalsze kroki z lekarzem urologiem.

Rehabilitacja w zespole OAB nie ogranicza się do ćwiczeń fizycznych – to także trening behawioralny i świadome kształtowanie zdrowych nawyków mikcyjnych. Regularne ćwiczenia mięśni dna miednicy (Kegla) poprawiają kontrolę nad mikcją. Pomocna bywa też fizjoterapia uroginekologiczna oraz trening pęcherza polegający na stopniowym wydłużaniu przerw między mikcjami.

W niektórych przypadkach fizjoterapeuci stosują techniki biofeedbacku, które pomagają pacjentowi świadomie kontrolować napięcie mięśniowe albo technikę mindfulness, która uczy reagowania na sygnały płynące z ciała.

Poniżej znajdziesz kilka dodatkowych kwestii, które często nurtują pacjentów.

Pęcherz nadreaktywny nie musi oznaczać rezygnacji z aktywności. Choć nie można go całkowicie wyleczyć, odpowiednie leczenie oraz zmiany w stylu życia znacznie poprawiają jakość życia. Odpowiednia diagnostyka, właściwe leczenie i wsparcie specjalistów mogą znacząco poprawić komfort pacjenta. Niepokojące objawy ze strony układu moczowego warto omówić z lekarzem jak najszybciej. Im wcześniej wdrożona terapia, tym większa szansa na odzyskanie kontroli nad własnym ciałem.

Bibliografia