Powikłane zakażenie układu moczowego – objawy, przyczyny, leczenie

Powikłane zakażenie układu moczowego to infekcja, która rozwija się, gdy organizm pacjenta jest obciążony dodatkowymi czynnikami, takimi jak:

Z definicji powikłane są też zakażenia występujące u kobiet w ciąży, osób z cewnikiem czy cukrzycą. Do tej samej grupy można zaliczyć również infekcje przebiegające z wysoką gorączką, bólem w okolicy nerek i ryzykiem urosepsy.

Do powikłanych ZUM szczególnie predysponowane są osoby:

Nie bez znaczenia pozostaje także wiek. Seniorzy z licznymi chorobami przewlekłymi i obniżoną odpornością częściej doświadczają cięższego przebiegu zakażeń. Podobnie wygląda to w przypadku osób po operacjach urologicznych lub ze stwierdzoną niewydolnością nerek.

Warto pamiętać, że ryzyko powikłanego zakażenia wzrasta również u osób poddawanych częstym hospitalizacjom, przewlekle leżących oraz po przebytych przeszczepach. Każdy taki przypadek należy traktować indywidualnie, a w przebiegu diagnostyki brać pod uwagę zarówno obciążenia zdrowotne, jak i historię wcześniejszych infekcji.

Najczęstszym sprawcą infekcji w obrębie układu moczowego pozostaje bakteria Escherichia coli. W zakażeniu powikłanym znacznie częściej mamy jednak do czynienia z opornymi drobnoustrojami, które utrudniają leczenie i zwiększają ryzyko powikłań. 

Typowe symptomy powikłanego ZUM to:

W skrajnych przypadkach może dojść do urosepsy wymagającej intensywnej opieki medycznej. Chorzy często zgłaszają także ból promieniujący do pachwin lub podbrzusza, jak również mocz o nieprzyjemnym zapachu, mętny lub zabarwiony krwią.

U kobiet częstym objawem jest także dyskomfort w trakcie stosunku lub tuż po nim. U mężczyzn infekcja może objąć prostatę i powodować ból krocza lub trudności w oddawaniu moczu. Nagły wzrost temperatury, dreszcze i brak apetytu również stanowią powód do niepokoju, zwłaszcza jeśli objawy pojawiły się nagle i szybko się nasilają.

W przypadku wystąpienia objawów warto udać się do lekarza rodzinnego, który oceni sytuację i skieruje pacjenta do specjalisty. Rozpoznanie opiera się na:

U pacjentów z nawracającymi zakażeniami często wykonuje się dodatkowo tomografię komputerową, urografię lub badania cystoskopowe.

Leczenie powikłanego ZUM zależy od miejsca i rozległości infekcji. W przypadku łagodnych postaci zakażenia wystarczająca jest antybiotykoterapia doustna, jednak poważniejsze komplikacje wymagają terapii dożylnej lub zabiegowej. 

Leczenie trwa zwykle 10-14 dni. Dobór antybiotyku zależy od wyników posiewu oraz stopnia nasilenia objawów. W zaawansowanych przypadkach leczenie może wymagać zastosowania antybiotyków dożylnych, podawanych w warunkach szpitalnych.

Jeśli przyczyną powikłanego ZUM są przeszkody anatomiczne w drogach moczowych (np. kamienie nerkowe), wówczas leczenie może obejmować zabiegi urologiczne, np.:

W terapii powikłanych zakażeń układu moczowego niezbędne jest też leczenie wspomagające, które obejmuje:

Niezwykle ważne jest też usunięcie czynnika wywołującego infekcję.

Wspomagająco można sięgnąć po:

Profilaktyka powikłanych ZUM obejmuje m.in:

Poniżej odpowiadamy na najczęstsze pytania pacjentów dotyczące powikłanego zakażenia układu moczowego.

W przypadku ciężkiego przebiegu choroby hospitalizacja może być konieczna. Dotyczy to przede wszystkim pacjentów z gorączką, wymiotami, urosepsą lub silnym bólem nerek.

Standardowo terapia trwa od 10 do 14 dni, ale przy ciężkim przebiegu może wydłużyć się nawet do 3 tygodni. Bardzo ważna jest okresowa kontrola skuteczności leczenia.

Powikłane zakażenie układu moczowego wymaga czujności, ponieważ za objawami typowymi dla zwykłej infekcji może kryć się poważniejsze zagrożenie. Im szybciej lekarz postawi diagnozę i wdroży leczenie, tym mniejsze ryzyko dalszych powikłań. Dobrze zaplanowana profilaktyka i uważne obserwowanie organizmu zwiększają szanse na zdrowe funkcjonowanie bez nawrotów.

Bibliografia