Zapalenie nerek – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Zapalenie nerek – charakterystyka choroby

Nerki filtrują krew, regulują gospodarkę wodno-elektrolitową oraz uczestniczą w kontroli ciśnienia tętniczego. Odbierają sygnały z krwiobiegu, by usuwać produkty przemiany materii, a jednocześnie zachowywać składniki potrzebne do prawidłowego funkcjonowania. Stan zapalny w strukturach nerkowych m.in. obniża wydajność usuwania toksyn. Czy zapalenie nerek jest groźne? Wiele zależy od rodzaju choroby oraz szybkości reakcji, jednak powikłania związane z niewłaściwą filtracją krwi negatywnie odbijają się na całym organizmie.

Jakie są rodzaje zapalenia nerek?

Specjaliści wyodrębniają kilka form zapalenia nerek:

Odmiedniczkowe zapalenie nerek – dotyka układu kielichowo-miedniczkowego. Zwykle spowodowane infekcją bakteryjną (najczęściej Escherichia coli) wstępującą z dolnych dróg moczowych,
Kłębuszkowe zapalenie nerek – często wiąże się z autoimmunologicznymi reakcjami organizmu. Kłębuszki nerkowe zostają zaatakowane przez komórki odpornościowe, co zaburza filtrację,
Śródmiąższowe zapalenie nerek – obejmuje tkankę śródmiąższową i cewki nerkowe. Wywołuje je głównie nadwrażliwość na niektóre leki (m.in. antybiotyki), chociaż zdarzają się przypadki wywołane zakażeniem wirusowym lub bakteryjnym,
Przewlekłe zapalenie nerek – rozwija się stopniowo, a niespecyficzne objawy skłaniają do bagatelizowania symptomów, co może skutkować trwałym uszkodzeniem struktury nerki.

Zapalenie nerek – przyczyny

Od czego się zaczyna zapalenie nerek? Czynniki wywołujące ten stan bywają naprawdę różne. Do najczęstszych powodów zaliczają się:

Zakażenia bakteryjne, głównie przeniesienie drobnoustrojów z dróg moczowych w górę,
Nadmierną aktywność układu odpornościowego, który zaczyna atakować własne tkanki w kłębuszkach lub innych strukturach nerki,
Reakcje na leki, np. nadwrażliwość na antybiotyki, niesteroidowe preparaty przeciwzapalne czy niektóre środki przeciwbólowe,
Czynniki genetyczne,
Zaburzenia odpływu moczu z powodu np. kamicy nerkowej, wad anatomicznych lub przerostu prostaty (zastój moczu sprzyja infekcjom).

Zapalenie nerek – na jakie objawy zwrócić uwagę?

Jak rozpoznać zapalenie nerek? Istnieją pewne charakterystyczne oznaki:

Ból w okolicy lędźwiowej,
Częste lub bolesne oddawanie moczu,
Nieprzyjemne pieczenie, zmiana barwy i zapachu moczu,
Wymioty, brak apetytu.

Na Pytanie, czy przy zapaleniu nerek jest gorączka, nie ma jednej odpowiedzi, bo zapalenie bywa ostre lub przewlekłe. W fazie ostrej dość często występuje wysoka temperatura, jednak w postaciach przewlekłych objawy są mniej oczywiste.

Jak się diagnozuje zapalenie nerek?

Jakie badania wykonuje się przy podejrzeniu stanu zapalnego nerek? Lekarz najpierw zbiera wywiad, bada brzuch i plecy pacjenta. Następnie może zlecić:

Badanie ogólne moczu – ocena białka, leukocytów, erytrocytów i barwy,
Posiew moczu – pozwala ustalić rodzaj bakterii, co ułatwia dopasowanie antybiotyku,
Badanie krwi – szczególnie pomiar kreatyniny, mocznika i elektrolitów oraz morfologia,
USG nerek – przydatne w ocenie wielkości i budowy narządów oraz w wykrywaniu kamieni,
Tomografię komputerową (trudniejsze przypadki),
Biopsję nerki – rzadziej stosowana, głównie przy podejrzeniu kłębuszkowego zapalenia nerek lub niejasnej etiologii.

Ogólne zalecenia dotyczące leczenia zapalenia nerek

Pytania typu „jak leczyć zapalenie nerek” pojawiają się często, zwłaszcza gdy pacjentowi towarzyszy silny ból lub wysoka temperatura. Podstawę stanowi skuteczna diagnostyka i dopasowanie terapii do przyczyny choroby.

Leczenie farmakologiczne

Leczenie w ostrym przebiegu zapalenia skupia się na eliminacji drobnoustroju (w zakażeniach bakteryjnych) lub zahamowaniu niekorzystnych reakcji autoimmunologicznych (w kłębuszkowych zapaleniach). Lekarz ma do dyspozycji:

Antybiotyki,
Preparaty immunosupresyjne lub sterydy,
Leki rozkurczowe oraz obniżające ciśnienie.

Leczenie naturalne

W Internecie pojawiają się liczne wskazówki dotyczące leczenia zapalenia nerek naturalnymi metodami. Warto jednak pamiętać, że leczenie domowe stanowi wsparcie i nie zastąpi kuracji farmakologicznej. Domowe sposoby leczenia zapalenia nerek mogą obejmować:

Delikatne napary ziołowe (rumianek, skrzyp, pokrzywa) wspierające diurezę,
Odpoczynek,
Unikanie dźwigania,
Lekkostrawną dietę,
Ciepłe okłady na okolicę lędźwiową (przy braku wysokiej gorączki).

Leczenie zabiegowe

Zabiegi chirurgiczne bywają potrzebne przy przeszkodach w odpływie moczu (kamienie, zwężenia, przerost prostaty). Usunięcie zatoru lub naprawa struktury może zapobiec rozwojowi stanu zapalnego. W razie zaawansowanych uszkodzeń nerki zdarza się, że wymagana jest interwencja urologa, który oceni możliwość zabiegu endoskopowego.

Do jakiego lekarza powinienem się udać z objawami zapalenia nerek?

W przypadku ostrych objawów warto udać się do internisty, który w razie podejrzenia zapalenia skieruje do urologa lub nefrologa. Urolog zajmuje się głównie problemami anatomicznymi i mechanicznymi (kamienie, przerost prostaty), natomiast nefrolog czuwa nad kwestiami autoimmunologicznymi, kłębuszkowymi i przewlekłymi schorzeniami nerek.

Skuteczne zapobieganie problemom z nerkami

Profilaktyka zapalenia nerek to wprowadzenie prostych nawyków ograniczających ryzyko infekcji i nadmiernego obciążenia układu moczowego. Pomagają w tym:

Regularne nawadnianie – 1,5-2 litry płynów dziennie,
Dieta – unikanie nadmiaru soli, tłuszczów trans i ostrożność z białkiem zwierzęcym,
Unikanie przechłodzenia okolic lędźwiowych,
Higiena – prawidłowe mycie okolic intymnych i szybkie reagowanie na niepokojące objawy (pieczenie, zmiana zabarwienia moczu),
Kontrola i leczenie chorób przewlekłych – cukrzyca, nadciśnienie oraz inne schorzenia wpływają na kondycję nerek.

Zapalenie nerek – dodatkowe wyjaśnienia

Poniżej znajdziesz odpowiedzi na kilka pytań, które często nurtują pacjentów z zapaleniem nerek.

Zapalenie nerek – ile trwa, zanim nastąpi poprawa? Ostra postać wywołana bakterią bywa opanowana w ciągu 2-3 tygodni, zwłaszcza jeśli pacjent sumiennie przyjmuje antybiotyki. W zapaleniach przewlekłych proces leczenia trwa dłużej i wymaga kontroli u specjalisty.
Czy zapalenie nerek objawy zawsze są intensywne? Nie. Niektóre postaci (zwłaszcza przewlekłe) przebiegają ze słabszymi objawami, jak lekki ból lędźwi i sporadyczne parcie na mocz.
Czy przy zapaleniu pęcherza bolą nerki? Jeśli infekcja rozprzestrzeni się na górne piętro układu moczowego, dolegliwości rozchodzą się w okolice lędźwi, co wywołuje uczucie kłucia lub rozpierania w plecach.

Zapalenie nerek – podsumowanie

Zapalenie nerek zazwyczaj objawia się podwyższoną temperaturą, pieczeniem przy oddawaniu moczu oraz zmianą jego barwy i zapachu. Wczesna diagnostyka i trafne ustalenie przyczyny pozwalają wdrożyć skuteczną antybiotykoterapię lub leczenie immunosupresyjne, w zależności od typu zapalenia. W razie długotrwałych objawów konieczne jest zgłoszenie się do urologa lub nefrologa.

Bibliografia