Czy można złamać prącie?
Złamanie prącia (penisa) to medyczne określenie uszkodzenia (pęknięcia) twardej i włóknistej błony białawej, która otacza ciała jamiste w penisie. I chociaż uraz taki nie zdarza się zbyt często, to jednak spotyka mężczyzn na całym świecie.
- Przykładowo w Ameryce Północnej częstość występowania wynosi 0,29-1,36/100 000 mężczyzn rocznie, podczas gdy w Iranie jest ona 10-krotnie większa (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30770071/).
- Co prawda ciężko o dokładne dane, ponieważ niektóre osoby, szczególnie młode, nie zgłaszają się do lekarza, ale metaanaliza z 2020 r. podaje szacunkową wartość – od 0,29 do 3,1 przypadków na 100 000 populacji (https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S115813602200085).
Złamanie prącia może zdarzyć się wszystkim mężczyznom, jednak głównie dotyczy młodych dorosłych, ponieważ z wiekiem słabnie napięcie struktur penisa podczas erekcji.
Złamane prącie – przyczyny i mechanizm
Podczas erekcji błona biaława bardzo się rozciąga i traci do 87,5% swojej grubości. W czasie spoczynku członka może mieć 2 mm grubości, a w trakcie erekcji zaledwie 0,25 mm (https://pl.wikipedia.org/wiki/B%C5%82ona_bia%C5%82awa_cia%C5%82_jamistych).
- Gwałtowne wygięcie wzwiedzionego penisa powoduje nagły wzrost ciśnienia w ciałach jamistych. Często przekracza to wytrzymałość osłonki białawej i powoduje jej pęknięcie wraz z uszkodzeniem znajdujących się wewnątrz naczyń krwionośnych.
- Niekiedy za złamanie prącia odpowiada celowe działanie, np. w celu przerwania erekcji, co w niektórych regionach świata jest wręcz utrwalonym nawykiem seksualnym i odpowiada nawet za połowę złamań.
- Częściej dochodzi do tego w wyniku gwałtownej masturbacji czy też uderzenia prąciem podczas erekcji w twardy przedmiot lub pachwinę (np. w trakcie przewracania się w łóżku lub szybkiego ubierania).
- W Stanach Zjednoczonych i krajach zachodnich najczęstszą przyczyną złamania prącia (30-60% przypadków) jest gwałtowne uderzenie wzwiedzionego członka o krocze lub spojenie łonowe partnerki podczas stosunku (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5422687/).
- Wywiady przeprowadzone z pacjentami pokazują, że szczególnie ryzykowna jest pozycja „na jeźdźca”. W tej konfiguracji to partnerka kontroluje ruch i ciężar ciała, a w przypadku przypadkowego wysunięcia się członka i uderzenia o twarde struktury miednicy reakcja bólowa mężczyzny może być zbyt wolna, by zatrzymać ruch. Siła uderzenia powoduje nagłe wygięcie prącia, wzrost ciśnienia w ciałach jamistych i ostatecznie rozerwanie napiętej osłonki.
Złamanie prącia: objawy
Czy złamanie prącia boli? Tak, ale w zależności od stopnia zaawansowania urazu ból może być łagodny, silny, a niekiedy ostry. Tłumaczy to, dlaczego tak wielu mężczyzn szuka pomocy lekarskiej nawet w ciągu 74 godzin po złamaniu (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/andr.12043). Całe szczęście nie jest to jedyny objaw złamania prącia. Inne charakterystyczne symptomy to:
- nagły „trzask” w chwili urazu;
- natychmiastowy zanik wzwodu;
- szybko narastający obrzęk;
- zasinienie całego członka.
Penis zwykle wykrzywia się na stronę przeciwną do miejsca pęknięcia, a w razie uszkodzenia cewki moczowej pojawia się krwiomocz, trudności w oddawaniu moczu lub niemożność opróżnienia pęcherza.
Złamanie prącia: diagnostyka
W większości przypadków wywiad i badanie fizykalne w zupełności wystarczy urologowi do diagnozy złamania prącia.
- RTG ma w tym przypadku raczej małą wartość kliniczną, a inne badania obrazowe służą głównie do określenia uszkodzeń pozostałych narządów, w tym cewki moczowej.
- Najczęściej wykonuje się USG z Dopplerem, które umożliwia ocenę przerwy ciągłości w błonce oraz rozległości krwiaka, a jednocześnie jest łatwo dostępne i nieinwazyjne.
- Ponadto lekarz może zlecić wykonanie uretrografii wstecznej, która polega na podaniu środka kontrastowego do cewki moczowej, a następnie wykonania jej zdjęcia rentgenowskiego w celu wykrycia nieprawidłowości w jej budowie.
Jak leczy się złamanie prącia?
Złamanie prącia wymaga leczenia operacyjnego. Co prawda w związku z bólem i obrzękiem postępowanie zachowawcze oparte tylko na opatrunkach i lekach przeciwbólowych przynosi pewną ulgę, jednak lekarze podkreślają znaczenie szybkiej interwencji chirurgicznej w celu uniknięcia powikłań i szybkiego powrotu do aktywności pacjenta. Podczas zabiegu urolog odsłania ciała jamiste, odnajduje miejsce pęknięcia i zszywa przerwaną błonę białawą. Jednocześnie sprawdza drożność cewki moczowej i w razie potrzeby naprawia ją.
Po zabiegu zaleca się:
- kilkutygodniową abstynencję seksualną (najczęściej co najmniej 4-6 tygodni);
- stosowanie leków przeciwbólowych;
- chłodzenie okolicy zabiegu;
- przyjmowanie leków ograniczających mimowolne erekcje nocne.
Złamanie prącia – powikłania
Przyczyny złamania prącia, często odbierane jako wstydliwe, niejednokrotnie powstrzymują mężczyzn od szukania pomocy medycznej. Nie jest to dobre rozwiązanie, ponieważ nieleczone złamanie prącia skutkuje wieloma powikłaniami ze strony układu moczowego oraz w sferze seksualnej.
- Wynika to z faktu, że zwłaszcza podczas niecelowej, intensywnej manipulacji członkiem, uszkodzeniu ulega także cewka moczowa. Niektóre dane podają, że zdarza się to w 10-58% zgłoszonych przypadków (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5422687/Mirzazadeh i wsp., 2017).
- Urazowi może też ulec ciało gąbczaste prącia. Prowadzi to do rozwoju stanów zapalnych oraz zaburzeń anatomicznych penisa. Z czasem może nastąpić trwałe zwężenie cewki i w konsekwencji trudności w oddawaniu moczu.
- Bardzo często złamaniu penisa towarzyszy skrócenie lub wykrzywienie w wyniku niewłaściwego bliznowacenia.
- Mimo że rzadko wiąże się to z trudnością w osiągnięciu erekcji, to jednak u wielu mężczyzn powoduje uczucie zażenowania i ogranicza czerpanie przyjemności seksualnej, a w niektórych przypadkach uniemożliwia odbycie stosunku.
- Niestety, powikłania mogą rozwinąć się nawet po operacji. Pewne badanie podało, że po 12 miesiącach po zabiegu zaburzenia erekcji odnotowano w 24 przypadkach (17,4%), a 21 pacjentów (15,3%) skarżyło się na skrzywienie prącia utrudniające stosunek płciowy. U 18 pacjentów (13%) stwierdzono z kolei ból podczas stosunku (https://academic.oup.com/smoa/article/9/3/100353/6956855).
Złamane prącie – podsumowanie
Złamanie prącia to rzadki, ale groźny uraz, który najczęściej powstaje w czasie aktywności seksualnej lub w wyniku gwałtownego zginania wzwiedzionego członka. Stan ten wymaga pilnej pomocy chirurgicznej w celu zszycia błony białawej. Aby zapobiec powikłaniom, najlepiej od razu udać się do lekarza, jeśli pojawił się obrzęk po stosunku, a w jego trakcie słyszalny był trzask. Lekarze są zgodni, że szybko podjęte działania znacznie zmniejszają ryzyko powikłań.
Bibliografia
- Dayron Rodriguez, Kai Li, Michel Apoj, Ricardo Munarriz, Epidemiology of Penile Fractures in United States Emergency Departments: Access to Care Disparities May Lead to Suboptimal Outcomes, 2019. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30770071/. [dostęp: 12.12.2025].
- Elizabeth A. Phillips, Anthony J. Esposito, Ricardo Munarriz, Acute penile trauma and associated morbidity: 9-year experience at a tertiary care center, 2015. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/andr.12043. [dostęp: 12.12.2025].
- M. Yusuf, N. Yogiswara, M.A. Soebadi, G.W.K. Duarsa, S. Wirjopranoto, Long-term outcomes comparison of immediate and delayed surgical intervention for penile fracture: A systematic review and meta-analysis, 2022. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1158136022000858. [dostęp: 12.12.2025].
- Wikipedia, Błona biaława ciał jamistych, 2024. https://pl.wikipedia.org/wiki/B%C5%82ona_bia%C5%82awa_cia%C5%82_jamistych. [dostęp: 12.12.2025].
- Majid Mirzazadeh, Morteza Fallahkarkan, Jalil Hosseini, Penile fracture epidemiology, diagnosis and management in Iran: a narrative review, 2017. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5422687/. [dostęp: 12.12.2025].
- Cleveland Clinic, Penile Fracture, 2024. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21707-penile-fracture. [dostęp: 12.12.2025].
- Yassine Ouanes, Mohamed Hafedh Saadi, Houssem Haj Alouene, Mokhtar Bibi , Ahmed Sellami, Sami Ben Rhouma, Yassine Nouira, Sexual Function Outcomes After Surgical Treatment of Penile Fracture, 2021. https://academic.oup.com/smoa/article/9/3/100353/6956855. [dostęp: 12.12.2025].
