Zwężenie cewki moczowej – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Zwężenie cewki moczowej wynika z powstawania bliznowatej, nieelastycznej tkanki (najczęściej kolagenu typu I), która zastępuje prawidłowo zbudowaną ścianę cewki w jej określonym odcinku. Mimo że zwężenia mogą mieć różną długość (od kilku milimetrów do kilku centymetrów), zawsze prowadzą do zmniejszenia światła cewki, a następnie trudności przepływu moczu.

Nieleczone zwężenie cewki moczowej sprawia, że mocz zalega w pęcherzu i poszerzonej cewce powyżej zwężenia. Przez to wzrasta ryzyko powstania uchyłków, kamicy pęcherza oraz stanów zapalnych, ropni i przetok, które następnie mogą objąć kolejne narządy. Infekcja nasila także tworzenie się tkanki włóknistej, która wnika w ciało gąbczaste. Z kolei całkowite zatrzymanie moczu wymaga pilnej interwencji lekarskiej, bo zagraża życiu.

We wczesnym stadium objawy zwężenia cewki moczowej mogą być podobne do tych, które występują w łagodnych stadiach różnych dolegliwości dolnych dróg moczowych. Z tego powodu zwężenie często rozpoznaje się z opóźnieniem. Objawy można podzielić na dwie grupy.

W pierwszej kolejności pojawia się spowolnienie lub osłabienie strumienia moczu (pacjent zauważa, że mocz wypływa słabszym „ciśnieniem”). Inne objawy to:

Bardzo często powyższym objawom towarzyszą dolegliwości związane z podrażnieniem dolnego odcinka dróg moczowych:

Co ciekawe, zaleganie moczu dodatkowo nasila częstomocz (oddawanie moczu w krótkich odstępach czasu), ponieważ zwiększa nadaktywność mięśnia wypieracza pęcherza moczowego.

Przyczyny zwężenia cewki moczowej można podzielić ze względu na miejsce powstania.

Jedną z częstszych przyczyn zwężenia cewki w różnych odcinkach są uszkodzenie urazowe związane z instrumentacją (cewnikowanie lub wziernikowanie) oraz zabiegi endoskopowe wykonywane z powodu zmian nowotworowych stercza (guz, kamica). Pojawiają się także jako powikłania pooperacyjne elektroresekcji gruczołu krokowego (TURP). Równie często za zwężenie światła w cewce odpowiada zakażenie Neisseria gonorrhoea oraz drobnoustrojami z grupy Chlamydia lub Ureaplasma.

W diagnostyce zwężenia cewki moczowej stosuje się kilka metod, a wybór odpowiedniej zależy od dostępności sprzętu oraz stanu pacjenta.

Często wykonuje się też posiew moczu w celu wykluczenia infekcji oraz oznaczenie stężenia kreatyniny w surowicy, co pozwala ocenić funkcję nerek.

Jak leczyć zwężenie cewki moczowej? Niestety, nie wynaleziono lekarstwa, które zwiększałoby światło w cewce. Również tzw. „zioła na zwężenie cewki moczowej” (np. skrzyp polny, nawłoć, mącznica lekarska, pietruszka) nie usuwają przeszkody w przewodzie moczowym, tylko działają przeciwzapalnie lub moczopędnie. Podobnie właściwości wykazują pewne leki bez recepty. Z tego powodu w leczeniu zwężenia cewki moczowej powszechnie stosuje się metody inwazyjne/endoskopowe:

W przypadku długich, nawrotowych, rozległych lub złożonych zwężeń najlepsze rezultaty zapewniają techniki chirurgii rekonstrukcyjnej (uretroplastyki). Główne metody polegają na wycięciu zwłókniałego odcinka i zespoleniu zdrowych kikutów lub uzupełnieniu cewki za pomocą przeszczepu (najczęściej błony śluzowej policzka).

Po zabiegach endoskopowych zazwyczaj cewnik utrzymuje się przez kilka do kilkunastu dni, a powrót do aktywności sprzed zabiegu może zająć 2-6 tygodni. W tym czasie zaleca się zrezygnowanie z nadmiernego wysiłku fizycznego i aktywności seksualnej. Natomiast przy zabiegach chirurgii otwartej, czas gojenia i regeneracji jest dłuższy – nawet do kilku miesięcy (w zależności od rozległości operacji i indywidualnych cech pacjenta).

Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym i zabiegowym rokowanie w przypadku zwężenia cewki moczowej jest na ogół dobre pod warunkiem wczesnej interwencji i przestrzegania zaleceń lekarza w okresie rekonwalescencji.

Bibliografia