Mężczyźni w średnim wieku mogą mieć, w różnym stopniu, nasilające się trudności z oddawaniem moczu. Najczęstszą przyczyną tych dolegliwości jest łagodny rozrost stercza. Choroby dotyczące gruczołu krokowego są narastającym problemem dla coraz liczniejszej, starzejącej się populacji mężczyzn.
Problemy z prostatą dotykają mężczyzn na całym świecie, a ich ryzyko wzrasta wraz z wiekiem. Z tego powodu regularne badania prostaty powinny być nieodłączną częścią profilaktyki. Podpowiadamy, od jakiego wieku i jak często badać prostatę.
Kiedy należy wykonać pierwsze badanie prostaty?
Mężczyźni często zastanawiają się, kiedy wykonać pierwsze badanie prostaty. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Zazwyczaj zaleca się, aby panowie rozpoczęli regularne badania prostaty w wieku 50 lat. Jednakże dla osób z grupy wyższego ryzyka, czyli m.in. mężczyzn, u których w najbliższej rodzinie wystąpiły przypadki raka prostaty, zaleca się rozpoczęcie badań już w wieku 40 – 45 lat. Rekomendowane badania prostaty mogą obejmować zarówno badanie per rectum (palcem przez odbyt), jak i badanie poziomu PSA (antygenu specyficznego dla prostaty) we krwi.
Co ile należy wykonywać badania prostaty?
Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi na pytanie o częstotliwość badań prostaty dla każdego mężczyzny. Decyzję o tym, kiedy badać prostatę, należy podejmować indywidualnie po konsultacji z lekarzem, który może ocenić wszystkie potencjalne czynniki ryzyka oraz korzyści związane z badaniami. Zazwyczaj częstotliwość badań prostaty zależy od wieku, przypadków raka prostaty stwierdzonych w najbliższej rodzinie, wyników poprzednich badań, stylu życia oraz ogólnego stanu zdrowia.
- Mężczyźni w wieku 50-70 lat – dla ogólnej populacji mężczyzn bez wyższego ryzyka zaleca się przeprowadzanie badania poziomu PSA i badania per rectum co 1-2 lata. Jest to kompromis między potrzebą wczesnego wykrywania a chęcią uniknięcia nadmiernego diagnozowania i niepotrzebnego leczenia.
- Mężczyźni w grupie wyższego ryzyka powinni rozważyć coroczne badania już od 40-45 roku życia.
Do jakiego wieku powinno się badać prostatę?
Większość profesjonalnych organizacji medycznych zaleca, aby mężczyźni kontynuowali regularne badania prostaty do około 70 roku życia. Po przekroczeniu tego wieku korzyści z regularnych badań, takich jak test PSA, mogą być ograniczone dla niektórych mężczyzn, zwłaszcza tych z istotnymi współistniejącymi problemami zdrowotnymi. Decyzję o zaprzestaniu badań należy jednak podejmować indywidualnie po konsultacji z lekarzem. Mężczyźni, którzy są w dobrym stanie zdrowia, mogą nadal odnosić korzyści z regularnych badań, w tym z badania PSA.
Trzeba pamiętać, że rak prostaty często rozwija się wolno, co oznacza, że agresywne leczenie może nie być konieczne dla mężczyzn w zaawansowanym wieku. W takich przypadkach potencjalne skutki uboczne leczenia mogą przeważyć nad jego korzyściami.
Dlaczego badanie prostaty jest bardzo ważne?
Regularne badania prostaty nie tylko pomagają we wczesnym wykrywaniu potencjalnych problemów, ale także mogą ratować życie. Zdiagnozowanie raka prostaty w początkowym stadium zwiększa szansę na powodzenie procesu leczenia, dlatego warto pamiętać o wizytach u specjalisty.
- Wczesne wykrycie nowotworu to klucz do jego wyleczenia – rak prostaty w początkowych stadiach często przebiega bezobjawowo. Oznacza to, że bez regularnych badań może on pozostać niezauważony aż do momentu, gdy stanie się znacznie trudniejszy do leczenia.
- Zmniejszenie ryzyka powikłań – problemy z prostatą, takie jak łagodny rozrost prostaty i zapalenie prostaty mogą prowadzić do nieprzyjemnych i potencjalnie poważnych problemów zdrowotnych, w tym trudności z oddawaniem moczu i infekcji dróg moczowych. Wczesne wykrycie i leczenie tych stanów mogą znacznie poprawić jakość życia.
- Indywidualna ocena ryzyka – regularne badania prostaty umożliwiają lekarzom ocenę indywidualnego ryzyka mężczyzn i dostosowanie zaleceń dotyczących leczenia. Dzięki temu mężczyźni mogą podjąć świadome decyzje dotyczące zdrowia, biorąc pod uwagę zarówno korzyści, jak i potencjalne ryzyko związane z różnymi opcjami leczenia.
- Poprawa rokowań – dla mężczyzn z rakiem prostaty wczesne wykrycie i leczenie są związane z lepszymi rokowaniami i większym prawdopodobieństwem skutecznego leczenia. Regularne badania prostaty mogą umożliwić wczesne rozpoczęcie terapii, co znacznie zwiększa szanse na całkowite wyleczenie lub kontrolę choroby.
Kiedy badać prostatę? Podsumowanie
Regularne badania prostaty są nieodzownym elementem dbałości o zdrowie, mającym na celu wczesne wykrywanie i leczenie problemów z prostatą, w tym nowotworu. Obecnie zachorowalność na raka prostaty w Polsce systematycznie wzrasta, przez co wciąż jest to jeden z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn. Co roku z jego powodu umiera ok. 5 tys. osób, a u kolejnych 15 tys. jest wykrywany (według najnowszych prognoz, liczba ta może wzrosnąć do ok. 20 tys.). Regularne konsultacje z lekarzem, omówienie indywidualnego ryzyka i ustalanie harmonogramu badań dostosowanych do indywidualnych potrzeb może więc przyczynić się do długiego i zdrowego życia.
Źródła:
- https://pacjent.gov.pl/zapobiegaj/jak-badac-prostate [dostęp: 13.02.2024 r.]
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/rak-prostaty-czy-warto-sie-badac [dostęp: 13.02.2024 r.]
- https://planujedlugiezycie.pl/aktualnosci/rak-prostaty-czy-warto-sie-badac/ [dostęp: 13.02.2024 r.]
- David Thurtle, Suzanne Biers, Michał Sut, James Armitage, red. wyd. pol. Artur A. Antoniewicz, „Urologia na dyżurze”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2018
